Pazartesi - Cuma 8.00 - 18.00 & Cumartesi 8.00 - 13.00
E-Posta
Telefon
Röleler, elektrik dünyasının en önemli bileşenlerinden biridir. Röleler, 100 yılı aşkın bir süredir, birçok alanda kullanılmaktadır. Standart rölelerin yanı sıra birçok farklı röle çeşidi vardır. Bu yazımızda, solid state rölenin yapısını, çalışma prensiplerini, avantajlarını, dezavantajlarını ve normal röleden farklarını inceleyeceğiz.
Solid State Röle ya da birçok yerde karşılaşabileceğiniz kısaltmasıyla SSR; uzun ömürlü, stabil ve modern elektronik cihazlardır. Özellikle yüksek akım ve voltaj değerlerine sahip besleme hatlarında, kontrol ve güvenli kullanım sağlayan bir çözüm sunar.
Kontrol edilmek istenen hat üzerine seri olarak bağlanan solid state röleler kontrol girişinden verilen değere bağlı olarak hat üzerindeki akım geçişlerini açar ya kapatır. Şebeke hattı gibi besleme sinyalini belirli bir oranda kısmak için de bu ürünler kullanılmaktadır.
Solid state röle modellerinde kontrol giriş yöntemleri ise farklılık gösterebilir. Fotek SSR ailesinde DC yani doğru akım girişi ve AC yani alternatif akım girişiyle açma kapama işlemleri yapılabilmektedir. Giriş değerleri, teknik özelliklerine bağlı olarak kapama değerinin altına düştüğünde, akım geçişleri tamamen kapatılır.
Potansiyometreli ve lineer solid state röleler hat üzerinde kısma ve açma yapabilmektedir. Potansimoyereli SSR ürünleri değişken direnç değerlerine göre; lineer SSR cihazları ise 4-20ma giriş değerine göre hat üzerinde açma ya da kısma yapabilir.
Solid State rölelerin, mekanik bir yapısı yoktur. Mekanik röleyle benzer şekilde bir yapıda çalışmaktadır. Buna karşın SSR; diyot, tristör, triyak ve transistör gibi yarı iletken bir anahtarlama düzenidir. Bu elemanları bünyesinde barındıran SSR, giriş ve çıkış sinyallerini izole etmek için ise LED yardımı ile optik yarı iletken kullanır. Fotosel (LED) elektrik sinyallerini optik sinyallere dönüştürür. Bu sayede sinyaller yüksek hızda iletilirken, giriş ve çıkış bölümleri tamamen izole edilmiş olur.
Solid state rölelerde, kumanda devresi transistör benzeri elemanların enerjilendirilmesiyle güç devresi transistör benzeri elemanı açık durumdan kapalı konuma getirir ve sisteme enerji verir. Elektrik rölesi ya da kontaktörün bobinlerine enerji verilir ve kontakların a.ık konumdan kapalı konuma gelmesini sağlar.
Kontaktör ve rölelerden farkı ise bobin yerine elektronik bir devre elamanın olması ve güç kontaklarının yerine elektronik parçalardan oluşmasıdır.
Solid state röleler kullanım avantajlarıyla, elektromekanik bir kumanda rölesine göre birçok farka sahiptir.
Bu farkların başında ise hareketli mekanik parçası olmaması gelmektedir. Bunun yanı sıra SSR; yüksek hız v yüksek frekanslı anahtarlama işlemleri sağlar. Düşük güç tüketimlidir ve temas hataları gözlemlenmez. Ayrıca fiziksel olacak yıpranacak herhangi bir kontağı bulunmadığı için uzun ömürlü bir kullanım sağlar.
SSR, normal rölelere göre çalıştığında gürültü oluşturmamaktadır. Daha yüksek akımlı yükleri anahtarlayabilirler ve çalışma sırasında kıvılcım oluşturmazlar. Bu özellikleriyle patlayıcı ve benzeri ortamlarda kullanılabilirler. Normal röleye göre daha küçük boyuta sahip olan solid state röleler, elektromanyetik parazit oluşturmazlar.
Solid state rölelerin, mekanik rölelere oranla avantajlarından yukarıda bahsettik. Bununla birlikte SSR’lerin bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Bu dezavantajların başında röle kapalı modda olsa dahi çıkışta kaçak akım oluşması gelmektedir. SSR, açık modda ısı üretir ve bu durum gerilim düşüşüyle orantılıdır.
SSR’lerin maliyetleri daha yüksektir ve belirli akım/voltaj karakteristiğine bağlıdır. Elektromanyetik rölelerden farklı olarak çıkış tarafından anahtarlanan akımdaki ani yükselmelere ve dalgalanmalara karşı daha hassas bir yapıya sahiptir. Bunların yanı sıra SSR dahili empedans nedeniyle çıkışta sabit değerlerde voltaj düşüşüne sebep olabilir.
Solid state rölelerin bazı versiyonları ise harici soğutma gerektirmektedir. Aynı zamanda elektromanyetik röleden farklı olarak giriş tarafındaki kısa gerilim yükselmeleriyle tetiklenebilmektedir.
